Amerika steunt nu ook een voorstel in de WTO om het patent op vaccins tijdelijk af te schaffen. Dat is een slecht idee omdat het op korte termijn weinig helpt en op lange termijn veel schade aanricht. 

India en Zuid-Afrika dienden vorig jaar oktober bij de WTO een voorstel in om het patent op onder andere vaccins tijdelijk op te schorten. Inmiddels steunen meer dan 100 landen het voorstel. Artikel 31b van het verdrag over Intellectueel Eigendom (TRIPS) biedt daarvoor een mogelijkheid bij noodgevallen. Het noodgeval lijkt mij wel duidelijk. Alles moet in het werk worden gesteld om zo snel mogelijk de armere landen te vaccineren. Dat spaart niet alleen mensenlevens, maar is ook in ons belang om het virus zo min mogelijk ruimte te geven om te muteren.
 
De patenten zijn echter niet het grootste probleem. De prijzen van de vaccins variëren van circa $3 voor dat van AstraZeneca tot circa $30 voor de vaccins van Moderna en het Chinese Sinovac. Dat is laag vergeleken met geneesmiddelenprijzen die kunnen oplopen tot honderden of vele duizenden dollars. Het probleem is de beperkte productiecapaciteit. Volgens Moderna en Pfizer wordt alle huidige productiecapaciteit voor mRNA-vaccins volop gebruikt.
 
Het opschalen naar grote hoeveelheden vaccins is niet eenvoudig; vraag dat maar aan AstraZeneca dat veel productieproblemen kende. Met name de nieuwe mRNA-vaccins van BioNTech/Pfizer en Moderna zijn moeilijk te produceren. Dat is niet makkelijk uit te besteden aan een lokale producent.
 
Het echte probleem is dat de Westerse landen de meeste productie voor zichzelf houden. De VS en de EU hebben samen 4,6 mrd dosis geclaimd. Dat is bijna zes keer het aantal gezamenlijke inwoners.
 
Een oplossing is om de vaccins in licentie te produceren. AstraZeneca heeft een licentie gesloten met een van de grootste vaccinproducenten ter wereld, India’s Serum Institute. De productie in India heeft nu echter last van een gebrek aan grondstoffen omdat die uit Amerika komen en het land niet uit mogen.
 
Tegenover de beperkte winst die met opheffen van het patent kan worden gemaakt staat een groot nadeel. Intellectueel Eigendom is de bron van innovatie. Als de rechtszekerheid van patentbescherming wordt aangetast is de kans groot dat bij een volgende pandemie of een ernstige mutatie van het huidige virus de medicijnproducenten nog minder trek hebben om een vaccin te gaan ontwikkelen.